امروز : دوشنبه ۱۴۰۲/۱۱/۲ می باشد.

لجاجت

لجاجت

مفهوم لجاجت

واژه ی لجاجت به مفهوم تکرار عمل و استمرار آن در  صورتی است که مطابق میل و خواسته ی فرد نباشد، مثلا مردی دوست ندارد وقتی وارد منزل می شود همسر خود را با لباس وو سر و وضع ژولیدهن ببیند، اما خانم پیوسته سر و وضع نامرتبی دارد و به خواسته ی شوهر توجهی نمی کند، یا خانمی دوست ندارد وقتی شوهر از بیرون وارد خانه می شود سریع به سراغ روزنامه خواندن یا تماشای تلویزیون برود بلکه می خواهد شوهرش دقایقی را به گوش سپردن و توجه کامل به حرف های او اختصاص دهد و گوش شنوا و مونسی برای درد دل های خانم باشد.

البته لازم به ذکر است که به اصرار، پافشاری و تکرار خواسته ای که مورد درخواست، احقاق حقی باشد لجاجت نمی گویند؛ به عنوان نمونه پافشاری بر انجام کار شایسته یا تاکید بر انجام ندادن عمل ناشایست، لج بازی و لجاجت نیست. لجاجت در واقع اصرار ورزیدن بر کار ناصحیح یا حرف اشتباه و به دور از منطق است که شخص مبتلا به آن پیوسته با بهانه جویی های مختلف در صدد لج بازی بر می آید.

علائم و آثار لجاجت

این صفت ناهنجار در شخصیت برخی از مردها و زن ها ابعاد گسترده ای دارد و به صورت متنوعی در اشخاص مبتلا، بروز و ظهور می کند.

برخی از علائم و آثار لجاجت عبارتند از:

الف) بدبینی و بی اعتمادی

لج بازی با دیگران در صورت تکرار و تداوم، رفته رفته شخص مبتلا را به سمت اختلال در نیروی شناخت سوق می دهد و در نهایت موجب بی اعتمادی او به دیگران می شود.

ب) پرخاشگری

یکی از آثار قطعی و اجتناب ناپذیر لجاجت، رفتار خشن و توأم با پرخاشگری است؛ زیرا شخص لجوج نسبت به دیگران احساسات منفی دارد و پیوسته در صدد تلافی و تخلیه ی احساسات منفی خود است. از این رو- به شکل ناخودآگاه – در معرض پرخاشگری و تهاجم لفظی قرار می گیرد.

پ) کاهش ابهت و احترام

لجاجت با دیگران کم کم شخصیت فرد لجوج را تنزل می دهد و سست می کند و در نتیجه ابهت شخص در نگاه اطرافیان کم رنگ می شود. از دیدگاه قرآن کریم هم، برخورد لجاجت آمیز و ایجاد نزاع با دیگران یکی از عوامل کم شدن قدرت و اقتدار انسان معرفی شده است.

«… و لاتنازعوا فتغشلوا و تذهب ریحکم…» (مسیر اختلاف و ستیزه جویی را برنگزینید تا نیروی شما سست شده و از نفوذتان کاسته شود.)

ت) سلب کنترل در گفتار و رفتار

لجاجت رذیله ای است که وقتی در شخصیت انسان جا پیدا می کند موجب از بین رفتن کنترل عقلانی و اندیشیدن صحیح می شود. در واقع لجاجت به منزله ی حجاب بزرگ و صخیمی بر اندیشه ی آدمی است و اجازه درست فکر کردن را به او نمی دهد. در تعبیر زیبا و گویای امام علی (ع) آمده است: «لا مرکب أجمع من اللجاج» (هیچ مرکبی سرکش تر از لجاجت نیست.)

با دقت در این جمله ی امام می توان فهمید که حین بروز لجاجت، انسان در واقع سوار بر مرکب افسار گریخته و بدون مهاری است که احتمال دارد صاحب خود را به سوی هر نوع مهلکه و آسیبی بکشاند.

ث) بی تدبیری (سوء مدیریت)

یکی دیگر از علائم آشکار لجاجت، از دست رفتن مدیریت و توان اداره ی امور زندگی به شکل صحیح است. در تعبیر شیوای امام علی علیه السلام می خوانیم: لیس لللجوج تدبیر» (انسان لج باز تدبیر ندارد). راز اصلی از دست رفتن تدبیر و مدیریت در شخص لجوج، انجام اعمالی است که برخلاف عقل اوست؛ به تعبیر دیگر لجاجت به شخص لجوج اجازه نمی دهد رفتار و گفتار حساب شده و عقلانی داشته باشد. از این رو فرد با پیروی از هوای نفس و غریزه ی انتقام جویی منفی طوری رفتار می کند و طوری حرف می زند که صرفا برنده ی میدان باشد و طرف مقابل خود را بیازارد و ناخشنود کند.

ج) کینه توزی

هنگامی که فرد لج باز با همسر و اطرافیان خود از سر لج بازی برخورد می کند، تخم دشمنی را در دل خویش پرورش می دهد و کینه ی طرف مقابل را به دل می گیرد. از این رو هر انسان لجوجی خواسته یا ناخواسته در دام کینه توزی و دشمنی می افتد.

در تعبیر امام علی (ع) می خوانیم: «اللجاج ینتج الحروب و یوغر القلوب» (لجاجت ورزیدن به بار آورنده ی ستیزه جویی ها است و دل ها را کینه توز می کند.)

چ) در معرض آسیب قرار گرفتن

لجاجت با همسر در رفتار و گفتار یکی از عوامل مهم سلب آرامش روح و روان انسان است و زمینه ی پیدا شدن استرس را مهیا می کند. زمانی که زن یا شوهر پیوسته با شریک زندگی خود لج بازی و یک دندگی می کند در واقع جسم و روح خود را در معرض آسیب های گوناگون قرار می دهد.

ح) تشدید درگیری و تنش

یک دندگی فضای مهربانی و الفت بین زن و شوهر راکم رنگ و پایه های اصلی ارتباط سازنده و سالم را بینن آنها متزلزل می کند که بستر مناسبی برای ایجاد درگیری و پرخاشگری طرفین است.

علل و عوامل لجاجت در همسران

لجبازی

لجبازی

الف) رفتار منفی همسر

لجاجت در اثر عوامل مختلفی شکل می گیرد. یکی از آن عوامل، رفتار ناصحیح زن یا شوهر است که باعث حساس شدن شریک زندگی می شود. حال اگر این رفتارها در زندگی مشترک تداوم یابد رفته رفته احساس تنفر همسر را برمی انگیزد وو در نتیجه او را به فردی لج باز تبدیل می کند.

ب) انتقام جویی

یک دندگی هر یک از زن و شوهر در واقع عکس العمل آنها به نوع رابطه شان است. در صورتی کهه هر یک از طرفین از عملکرد و برخورد شریک زندگی خوود راضی نباشد یا از او کم محبتی و کم محلی ببیند به شکل طبیعی درصدد انتقام گرفتن از او برمی آید.

لجاجت باید به شکل صحیح ریشه یابی شود. در واقع لجاجت در زندگی زناشویی نوعی انتقام جویی است که فرد می خواهد از این طریق صدای اعتراض خود را به گوش شریک زندگی اش برساند. اگر در سال های اولیه ی زندگی، همسرها به اندازه ی کافی از شریک زندگی شان مهربانی و محبت ببینند و اگر آنها در ابراز محبت بجا همواره همسر خود را سیراب کنند، قطعا در سال های میان سالی که بچه ها بزرگ می شوند و به دنبال زندگی خود می روند، تنها نمی مانند.

پ) خودبرتربینی

یکی از عوامل لج بازی در برخی از افراد مبتلا، کبر و غرور نابجا و بزرگ دیدن شخصیت خوود در برابر دیگران است. بین زن و شوهر هم می تواند چنین حالتی بروز کند و زمینه ساز یک دندگی یکی در برابر دیگر شود. زن یا مردی که خوود را برتر از دیگری می بیند حاضر نیست حرف طرف مقابلل را بپذیرد. از دیدگاه قرآن هم تکبر باعث یک دندگی و لجاجت است.

اگر زن یا شووهر از نظر اخلاقی صحیح تربیت نشده باشند در مراحلی از رشد مادی در زندگی به آفت خودبزرگ بینی دچار می شوند؛ مثلا مردی که در اجتماع جایگاه مناسبی پیدا می کند و به درآمد بالایی دست می یابد یا خودروی مدل بالایی می خرد یا خانمی که به مراتب عالی تحصیل نایل می شود یا  به ارث و مال هنگفتی دست پیدا می کند ممکن است شریک سال های زندگی خود را فاقد جذابیت ببیند.

ت) نادانی و کم اطلاعی

یکی از علل یک دندگی زوجین، جهل و عدم اطلاعات کافی درباره ی پیامدهای مادی و معنوی لج بازی و یک دندگی است.

زن و شوهری که به زشتی های لج بازی در زندگی با یکدیگر پی می برند بر ادامه ی این حرکت کودکانه اصرار نمی کنند. در حدیثی از قول پیامبر اکرم (ص) می خوانیم: «ایاک و اللجاجه فان اولها جهل و آخرها ندامه» (از یک دندگی پرهیز کنید؛ زیرا آغاز این کار نادانی و پایان ان پشیمانی است.)ن

تیره شدن روابط بر روی تربیت صحیح فرزندان تاثیر می گذارد و فضای گرم و محبت آمیز خانه را به فضای سرد و بی روحی تبدل می کند.

ث) تحقیر

قطعا نوع رفتاری که ما با شریک زندگی مان داریم زمینه ساز شکل گیری شخصیت خودمان هم هست. هنگامی که به شکل غیرمنطقی زوجین یکدیگر ا تحقیر می کنند – هرچند به شکل ناخواسته- بذر لج بازی را در قلب شریک زندگی خود می پاشند و آینده ی ناآرامی را برای خود و فرزندها یشان آماده می کنند. مرد و زن حق ندارند یکدیگر را با الفاظ بد صدا کنند یا جلو چشم کودکان کارهای یکدیگر را به باد تمسخر بگیرند؛ مثلا مرد نباید به همسر خود بگوید، ینن هم غذاست که درست کردی؟ کمی از خواهرت یاد بگیر…

ج) سرزنش بی جا

سرزنش کردن یکی از عوامل ناآرام ساززی رابطه ی صمیمانه همسرها با یکدیگر و در نهایت لج بازی است. در صورتی که سرزنش کرد در محیط زندگی مشترک تداوم داشته باشد  پایه های اصلی زندگی را سست می کند. شخصیت زن یا مردی که پیوسته و بر سر هر مسئله ی کوچکی بارها مورد سرزنش قرار می گیرد کم کم تخریب می شود و توان مدیریت صحیح را از دست می دهد و روز به روز بر تعداد اشتباهاتش افزوده می شود و هنگامی که مدیریت و هنر خوب همسرداری کردن از او گرفته شد آتش لجاجت در ذهن او تقویت می شود. از امام علی علیه السلام می خوانیم: «الافراط فی الماامه یشب میزان اللجاجه» (زیاده روی و تکرار بی جای سرزنش آتش لجاجت را قوی تر و برافروخته تر می کند.)

برترین مدل اصلاح رفتار همسر، تذکر سازنده و منطقی توام با مهربانی و دلسوزی است. با سرزنش و توی سر ززدن یک مطلب که در اسلام یکی از گناه های بزرگ هم به شمار می آید نه تنها نمی توان به شکل مناسب رفتار ناهنجار همسر را اصلاح کرد بلکه باید در انتظار پیامدهای منفی ان هم بود.

راهکارهای مهار و درمان لجاجت در همسران

اکنون مهارت های تئوری و عمل یکنتر لوو درمان لجاجت را بیان می کنیم.

راهکار اولک شناخت زشتی ها و پیامدهای منفی لجاجت

از برترین مهارت های برخورد با لجاجت و یک دندگی، درک کردن زشتی ها ی این صفت شیطانی است. لجاجت یکی از پلیدترین صفاتی است که از نگاه خداوند در قرآن کریم مورد عتاب وو سرزنش قرار گرفته است و شخص مبتلا را از فهم صحیح حقایق زندگی باز می دارد. کسی که نتواند با اندیشه ی باز و بی حجاب حقایق زندگی را بفهمد پیوسته ب رمواضع باطل و شیطانی تاکید می کند و از دیدگاه قرآن به تکذیب و انکار آیات الهی هم روی می آورد.

در پاره ای احادیث می خوانیم:

  1. «من لج و تمادی فهو الراکس الذی ران الله علی قلبه و صارت دائره السوء علی رأسه» امام علی علیه السلام فرمودند: «کسی که لج بازی کند و بر این کار خود اصرار بورزد در واقع همان بخت برگشته ای است که خداوند قلب او را با حجاب پوشانده و حوادث ناگوار روی سر اودر حال نپرواز است.م
  2. قال علی (ع): «اللجاج اکثر الاشیاء مضره فی العاجل و الاجل» (لج بازی زیان بارتین چیزها در دنیا و آخرت است.)
  3. قال علی علیه السلام: «اللجاج ینتج الحروب وو یوغر القلوب» (لجاجت به بارآورنده ی ستیزه جویی ها و کینه توز کنننده ی دل هاست.)

راهکار دوم: قطع رابطه با افراد لجوج

صفات رذیله در وواقع همانند ویروس های  پیش رونده و تکثیر شونده هستند و در صورتی که آنها را به حال خود واگذاریم رفته رفته در قلب آدمی بیشتر ریشه می دوانند و بیشتر رشد می کنند. یکی ازز عواملی که در شد و تقویت صفات رذیله تاثیر مستقیم دارد برقراری رفاقت و رابطه ی دوستی با افرادی است که به یانن صفات مبتلا هستند.بهن زن یا شوهری که به صفت لج بازی مبتلا شده اند  پیشنهاد می شود که هر چه زودتر رابطه ی دوستی خود را با افرادی که در محیط کار و منز للج باز و یک دنده هستند، قطع کننند و تمام سعی خود را به کار گیرند تا با افرادی رابطه ی دوستی برقرارر کنند که به جای یک دندگی و لج بازی، نرمش و ملاطفت زیاد و قدرت انتقاد پذیری بالایی دارند. ارتباط با چنین افرادی می تواند به کنترل هر چه بیشتر صفت لجاجت و در نهایت درمان آن بینجامد.

راهکار سوم: افراد لجوج باید سعی کنند که در معرض لج بازی قرار نگیرند

هنگامی که صفت لجاجت به ظهور و بروز برسد کنترل و مهار آ« به سادگی امکان پذیر نیست؛ زیرا زمانی که یک صفت رذیله همانند لج بازی رشد و نمو کند در حقیقت فرد مبتلا را سراشیبی سقوط قرار می دهد و به او اجازه نمی دهد که رفتار مثبتی داشته باشد. از این رو توصیه می شوود زمانی که احساس می کنید حس لج بازی شما با همسرتان در حال شعله وور شدن است، خود را با هر مهارت ممکن از صحنه کنار بکشید.

در مباحث گذشته گفتیم یکی از عوامل بروز صفت لج بازی در فرد تحقیر و توهی اوست. هنگام یکه خالنم یا آقای مبتلا به لجاجت می داند که اگر در فلان جمع حاضر شود یا در فلان جلسه شرکت کندیا با فلان فرد نشست و برخاست کند، بستر توهین و تحقیر اوو فراهخم می شود باید تمام تلاش خود را به کار بندد تادر آن جمع حاضر نشود یا در ان جلسه ی خاص شرکت نکند یا با آن فرد خاص رفت و آمد نکند تا از این طریق خود را از معرض قرارر گرفتنن در دامنه ی لج بازی نگاه دارد. یا وقتی خانمی می داند که اگر فت وآمد خود را با برخی از اقووام شوهر زیاد کند احترام خود را از دست می دهد و چون آنها از فرهنگ اجتماعی و خانوادی خوبی برخوردار نیستند او را سرزنش می کننند، باید با یک برنامه ریزی حساب شده  به شکلیز که آنها متوجه قصد و نیت او نشوند، به بهانه های مختلف رفت و آخخمد خود ررا با آن دسته از اقوام شهری که کم جنبه هستند به حداقل ممکن اکاهش دهد.  چنین خانمی ندارد بدون برنامه ریزی صحیح  و در عین سادگی با فامیل نشست و برخاست کند و پس ا دریافت اموواج منفی توهین و سرزنش، شروع به لج بازی با شوهر و تمام احساسات نی خود را در محیط خانه بر سر شوهر و فرزندها تخلیه کند!

خانمی هر بار که با خواهرشوهرش ملاقات می کنند خواهر شوهر از وضع آرایش سر و صورت و پوشش لباس هایش ایراد می گیرد و او هم دلخور و غمگین می شود. در نتیجه وقتی به منزل برمی گردد چه به شکل مستقیم و چه به شکل غیر مستقیم شوهرش را تحت فشار عصبی می گذارد و شروع به اوقات تلخی، لج بازی و غرولند می کند. اما اگر این خانم با یک مهارت ساده خود را از معرض لج بازی در کند رابطه ی شیرین خو را با شوهرشبه تلخی نمی کشاند؛ به عنوان مثال او می تواند با زبانی نرم و بدن پرخاشگری و توام با احترام به خواهر شوهرش بگوید، شوهرم چنین مدل آرایش یا اصلاح موها و صورت را دوست دارد. یا شوهرم عاشق چنین مدل لباسی است. در واقع او با این روش با ظرافتی خاص مسیر مداخله جویی و سرزنش نابجای خواهر شوهر را مسدود می کند.

راهکار چهارم: عدم ورود به مباحث جنجالی

بیشترین بروز و ظهور لجاجت در فضای ملتهب و ناآرام است و درمان تدریجی آن هم دور شدن از فضای جنجالی و ستیزه جویی است. زن و شوهری که تمایل دارند این حالت ناخوشایند را از خود دور کنند باید تمام تلاش خود را برای آرام نگه داشتن منزل به کار بندند و اجازه ندهند که در گفت و گوهایشان جدال حکم فرما شود. بنابراین هنگامی که متوجه عصبانیت یا خستگی همسر خود می شوید اصلا با او وارد مشورت و گفت و گو نشوید تا با دست خود آرامش منزل را تبدیل به جهنمن و در نتیه بستر لج بازی خود و همسر را فراهم نکنید. به مردی که وارد خانه می شود و متوجه خستگی، کلافگی و درهم ریختگی خانم خود می شود پیشنهاد می شود با گفت خداقوت و کلمات محبت آمیز، روح همسر خود را آرام کند و قدری از کلافگی او بکاهد. اگر هم گلایه ای را از  مسئله ای- مثلا از طرز بچه داری یا شوهرداری یا چیدن لوازم و نظافت منزل – دارد، در آن شرایط نامساعد چیزی نگوید.

راهکار پنجم: توسل و استمداد از خدای متعال

مبارزه با رذایل نفسانی همانند رذیله ی لجاجت کاری بس جان کاه، دشوار و زمان بر است. به زن و شوهری که در برابر همسر لج باز و یک دنده هستند توصیه می شودبه توسل به نیروی لایزال الهی به عنوان یک راهکار مهم و فوق العاده تاثیرگذار نگاه کنند و باور داشته باشند که اگر اراده ی پروردگار نباشد هیچ انسانی موفق به از بین بردن صفات رذیله نمی شود. خداوند در قرآن کریم به صراحت بیان کرده است: «… و لولا فضل الله علیکم و رحمته مازکی منکم من احد ابدا …» (اگر عنایت و رحمت پروردگار بر شما نباشد حتی یک نفر هم نمی تواند تزکیه و پاک شود…)

منبع:مرکز مشاوره ستاره ایرانیان

مطالب مرتبط

  • مطلب مرتبطی پیدا نشد.

ارسال نظرات

پاسخی بگذارید

*